พระยอดขุนพล องค์ต้นแบบ (ศึกษาและสะสม)

รหัสสินค้า: 001185

รายละเอียด: เคยสังเกตหรือนึกสงสัยบ้างไหมครับว่าเวลาที่เราได้พระของบางที่บางกรุ ที่มีพิมพ์ตื้นเลือนๆ ไม่สวย เวลาส่องอาจจะใช้จินตนาการไปว่า ถ้าพระที่มีพิมพ์สมบูรณ์ติดเต็มๆชัดๆแล้วลักษณะของเขาจะเป็นอย่างไร จะมีหน้า มีตา ประหล่ำกำไล หรือเครื่องทรงจะเป็นแบบไหน

ผมเคยสงสัยมาตั้งแต่เด็กแล้วว่า ทำไมพระขุนแผนไข่ผ่า ถึงไปเหมือนไปคล้ายกันกับพระยอดขุนพลของวัดไก่ลพบุรี แต่เมื่อดูพระขุนแผนจะมีรายละเอียดน้อย และพิมพ์เลือนกว่า เคยเทียบและนึกเอาว่า ถ้าพระขุนแผนไข่ผ่า ติดชัดๆสวยๆ น่าจะมีรายละเอียดอย่างเดียวกันกับพระวัดไก่ ซึ่งเป็นการถอดพิมพ์ จำลอง หรือล้อศิลป์ ก็เพิ่งมาเข้าใจ ภายหลังตอนโตแล้วนี่เองครับ

ส่วนตัวแล้ว ผมมักจะชอบติดตามดู และเปรียบเทียบศิลป์กัน ระหว่างพระกรุหลายๆกรุ ที่สนใจอยู่เป็นช่วงๆ ซึ่งมีทั้งเป็นต้นแบบเอง และที่ล้อศิลป์มาภายหลัง

พระยอดขุนพล ก็เป็นหนึ่งในตระกูลพระเครื่องที่ผมและหลายๆท่านชอบ ใครมีที่ไหนต้องตามขอดู แบ่งได้เป็นแบ่ง ซื้อไม่ได้ ขอชมก็ยังดี ว่ากันว่า ลักษณะของพระยอดขุนพล ตามที่นักเล่นโบราณกำหนดแนวทางไว้ จะมีคร่าวๆดังนี้

1. ส่วนมากจะเป็นพระนั่งปางมารวิชัย องค์พระต้องประทับนั่งในซุ้มเรีอนแก้ว (ส่วนฐานจำเป็นจะต้องมีบัวเล็บช้างด้วยหรือเปล่าไม่แน่ใจ)

2. น่าจะเป็นพระศิลป์สมัยลพบุรี และต้องปรากฎเครื่องทรงแบบเทริด หรือจีโบ ทรงเครื่องอย่างกษัตริย์

3. ปรากฎอุณาโลม กลางพระนลาฎ(หน้าผาก) จุดนี้คงต้องเป็นพระที่ชัดหน่อย ถึงจะเห็นได้ คงน่าจะอนุโลมว่า มีหรือไม่ก็ได้

แต่ในปัจจุบัน มีการนำพระนาม ยอดขุนพล ไปใช้กับพระหลากหลายลักษณะ ที่ไม่เข้าประเภทเลย มันก็เป็นเรื่องของความนิยม และยุคสมัย ไม่ควรไปซีเรียส

ลองมาเปรียบเทียบกันเล่นๆว่าพระอะไร สมัยไหน ที่เข้าข่ายเป็นพระยอดขุนพลกันดีกว่า

เท่าที่สังเกต พระในสกุลศิลป์ลพบุรี หรืออู่ทอง จะเข้าข่ายเป็นพระยอดขุนพล เพราะรูปแบบศิลป์ของเขาเป็นมาอย่างนั้น ซึ่งต้นแบบเข้าใจว่ามาจากขอม ในยุคที่ทำเทวรูป ส่วนจะสมัยไหนนั้นยังไม่เห็นมีใครระบุไว้

พระยอดขุนพลซุ้มเรือนแก้วแต่ละสมัยที่สร้างไว้ตามกรุต่างๆก็จะมี ยอดขุนพลวัดไก่(ลพบุรียุคปลาย), ยอดขุนพล วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ลพบุรี(ลพบุรียุคต้น), ขุนแผนไข่ผ่า, พระพลายงาม (อู่ทองล้อลพบุรี), พระยอดขุนพล กรุเตาทุเรียง (สุโขทัยล้อลพบุรี), ยอดขุนพลวัดราชบูรณะ (อยุธยาล้อลพบุรี)

จากความคิดส่วนตัวที่ว่าพระเครื่องทุกองค์ น่าจะต้องมีต้นแบบจากพระขนาดใหญ่ หรือพระบูชา ช่างจึงจะสามารถกำหนดแนวทางในการสร้างพิมพ์ หรือนำเสนอศิลป์ในขนาดย่อส่วนได้ เช่นพระรอดก็มีแม่พระรอด เป็นพระบูชาศิลปทวาราวดี, พระสุโขทัยต่างๆ รวมถึงกรุลานดอกไม้ก็มีต้นแบบเป็นพระประธานขนาดใหญ่ แหงนคอตั้งบ่า ในอุทยานประวัตศาสตร์

พอดีว่าวันหนึ่งเปิดเว็ปดู น่าจะเป็นเว็ปของพิพิธภัณฑ์ที่สุโขทัยหรืออย่างไร ก็ไปพบเข้ากับภาพพระยอดขุนพลขนาดบูชา สร้างจากหินแกะสลัก มีศิลป์ในแนวของขอม สวยและแปลกมากๆ

เมื่อลองพิจารณาดูแล้ว หลายๆส่วนนั้นมีลักษณะเดียวกันกับพระเครื่องประเภทยอดขุนพล แต่ว่ามีรายละเอียดมากกว่า อายุก็น่าจะมากใกล้ๆพันปี อาจจะเป็นต้นแบบของพระยอดขุนพลในหลายๆยุคสมัยก็ได้ ลองเปรียบเทียบดูกันกับพระเครื่อง ยอดขุนพลกรุเตาทุเรียงสิครับ

(ถือว่าคุยกันเล่นๆแล้วกันนะครับ ผมก็ชอบคุยเล่นกับลูกค้าหลายๆท่านแบบนี้ ถือเป็นการแลกเปลี่ยนทรรศนะกันเฉยๆ ถ้ายึดถือมากเดี๋ยวจะพากันเข้าป่าเข้าพง )

*ขออนุญาตท่านเจ้าของภาพ นำมาแบ่งกันดูแล้วกันนะครับ